Thuốc hết hạn sử dụng chẳng những không còn tác dụng trị bệnh mà còn có thể đẩy bạn vào nguy cơ gặp biến chứng chết người. Nếu không biết cách bảo quản thuốc an toàn, đây có thể là con dao hai lưỡi mà bạn không ngờ tới đấy!
Hạn sử dụng của thuốc là ngày cuối cùng mà nhà sản xuất đảm bảo được tính hiệu lực, an toàn và chất lượng của một loại thuốc nếu được bảo quản đúng quy định. Hầu hết các nhãn thuốc, bao gồm thuốc bổ, thuốc không kê đơn (OTC) và thực phẩm bổ sung (thảo dược) đều có in hạn sử dụng của thuốc. Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) yêu cầu nhà sản xuất phải thêm thông tin này vào nhãn.
Các nhà sản xuất sẽ kiểm nghiệm thuốc trong điều kiện nhiệt độ và độ ẩm để đưa ra một ngày hết hạn dự tính để FDA phê duyệt. Các loại thuốc khác nhau có thể có những hoạt chất và dạng bào chế khác nhau ảnh hưởng đến ngày hết hạn sử dụng, hầu hết chúng sẽ hết hạn sau hai đến ba năm. Bạn hãy cùng Chúng tôi tìm hiểu những tác hại khi uống thuốc hết hạn sử dụng.
Cách nhận biết thuốc hết hạn sử dụng
Khi hết hạn sử dụng, tùy thuộc vào một số loại thuốc mà chúng ta có thể nhận biết bằng mắt thường như:
- Thuốc ở dạng lỏng: có thể sẽ có hiện tượng tách lớp, đổi màu, mùi lạ.
- Thuốc dạng rắn: Thuốc trở nên mềm nhũn, có thể dễ dàng bóp vụn.
Có một số loại thuốc khi hết hạn sử dụng tuy thành phần hóa học đã biến đổi nhưng lại không hề thay đổi hình dáng nên mắt thường khó biết như thuốc con nhộng. Đây là nguyên nhân chính mà người bệnh chủ quan và tiếp tục sử dụng thuốc mặc dù biết thuốc đã hết hạn.
Thuốc hết hạn sử dụng sẽ không giữ được các tiêu chuẩn kiểm nghiệm như đã đăng ký trong tiêu chuẩn chất lượng.
Nguy cơ khi sử dụng thuốc hết hạn sử dụng
Nếu sử dụng thuốc hết hạn sử dụng để điều trị bệnh nhẹ như đau đầu, sốt nhẹ hoặc đau nhẹ thì cũng có thể chấp nhận được, mặc dù hiệu quả tác dụng thuốc không cao.
Tuy nhiên, bạn vẫn không nên sử dụng các loại thuốc hết hạn để đảm bảo an toàn hơn và tránh được một số nguy cơ như:
• Bệnh sẽ ngày càng khó chữa: Bạn mất thời gian lý tưởng để điều trị bệnh khi uống thuốc hết hạn.
• Gây nguy hiểm đến tính mạng: Uống thuốc hết hạn gây nguy hiểm nếu bạn dùng thuốc trị các bệnh mãn tính như bệnh tim, ung thư, co giật hoặc dị ứng… Đối với bệnh nhân tim mạch hay huyết áp, uống thuốc hết hạn sẽ không kiểm soát được huyết áp và gây ra các tai biến nặng như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Bệnh nhân đái tháo đường uống thuốc hết hạn có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm do tăng đường huyết như mù lòa, tàn phế…
Thuốc hết hạn sử dụng sẽ không còn tính chất ban đầu, thuốc sẽ chuyển hóa sang dạng khác hoặc sản sinh ra những hợp chất có độc tính cao có thể gây độc cho cơ thể, do sự biến tính của hoạt chất thuốc, chất bảo quản thuốc, do hư hỏng dạng bào chế, tạp nhiễm, nhiễm khuẩn… có thể gây dị ứng, sốc phản vệ, thậm chí tử vong.
Cách bảo quản thuốc an toàn
Cách quan trọng nhất để bảo quản thuốc là đọc kỹ hướng dẫn hoặc nhãn thuốc. Hầu hết các loại thuốc cần được bảo quản ở nơi mát mẻ, tránh ánh sáng và khô ráo, một số loại thuốc cần có nhiệt độ lạnh hoặc nhiệt độ cụ thể.
Dưới đây là một số bí quyết giúp bạn bảo quản thuốc an toàn:
• Không xóa nhãn thuốc trong bất kỳ trường hợp nào.
• Không chuyển thuốc vào hộp chứa khác trừ khi bạn được hướng dẫn về việc phân loại thuốc đúng cách.
• Nếu gia đình bạn có đông người, hãy cất trữ thuốc của từng người một cách riêng biệt hoặc dùng màu đánh dấu thuốc để tránh nhầm lẫn.
• Không nên bảo quản thuốc trong tủ thuốc phòng tắm. Vòi sen và bồn tắm có thể làm cho môi trường bảo quản thuốc có độ ẩm cao hơn so với yêu cầu.
• Cất thuốc lên cao và tránh xa tầm tay của trẻ em.
Các cách xử lý thuốc hết hạn sử dụng
Dưới đây là một số cách xử lý thuốc hết hạn sử dụng một cách an toàn và hiệu quả nhất:
• Bỏ thuốc vào thùng rác: Gần như tất cả các loại thuốc có thể được bỏ vào thùng rác một cách an toàn. Bạn hãy chia nhỏ thuốc và trộn với một chất khác như bột cà phê đã qua sử dụng. Sau đó, bạn hãy cho hỗn hợp vào trong một túi kín hoặc thùng chứa và bỏ vào thùng rác.
• Xả thuốc xuống nhà vệ sinh: Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) có một danh sách các loại thuốc nên xử lý bằng cách xả nước. Tuy nhiên, một số loại thuốc có dược tính mạnh có thể gây khó thở hoặc tử vong không nên xử lý theo cách này. Bạn hãy đọc hướng dẫn hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi xử lý.
• Mang thuốc tới nhà thuốc, bệnh viện: Một số cơ sở y tế có chương trình thu gom thuốc, rác thải y tế. Tại đây, họ sẽ có cách xử lý thích hợp với những loại rác thải đặc biệt này.
Bảo quản thuốc cẩn thận đúng nơi đúng chỗ và xử lý thuốc hết hạn sử dụng đúng cách là các bước tuy đơn giản nhưng nhiều người lại không chú ý đến. Bạn chỉ cần có ý thức bảo quản thuốc và xử lý thuốc hết hạn sử dụng hơn là đã có thể bảo vệ mình và những người xung quanh rồi đấy.
Hoàng Trí | HELLO BACSI