Bên cạnh các loại virus gây bệnh, môi trường ô nhiễm hiện nay cũng đang là một trong những tác nhân đáng ngại đe dọa đến sức khỏe của chúng ta. Vậy, song song với việc tự bảo vệ đường hô hấp bằng các loại khẩu trang chuyên dụng, chúng ta có thể làm gì để tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa các căn bệnh do ô nhiễm gây ra?
Thời gian này, chuyện bụi mịn và ô nhiễm không khí xuất hiện tràn ngập trên các diễn đàn từ trên mạng đến các cuộc chuyện trò ở quán cà phê hay văn phòng công sở… làm cho nhiều người lo ngại. Thật ra, có thể do chúng ta không nhìn thấy bằng mắt thường nên không thường nhớ đến, nhưng sự thật là cơ thể chúng ta lúc nào cũng chìm ngập trong hàng loạt những yếu tố gây hại.
Bầu không khí quanh chúng ta từ lúc thức đến khi ngủ không lúc nào vắng mặt vi khuẩn, virus, bụi mịn, lông chó mèo, hạt dịch tiết mũi họng, hóa chất bay hơi, tia cực tím… Tất cả các cánh cửa mở cơ thể ra bên ngoài môi trường như mũi, tai, miệng… thậm chí là các lỗ chân lông đều phải tiếp nhận một số lượng khổng lồ các tác nhân gây hại này hàng giờ hàng phút, chứ không phải hàng ngày. Chính vì thế, việc tăng cường hệ miễn dịch mỗi ngày là điều cần thiết để có được một cơ thể khỏe mạnh, bền bỉ.
Hệ miễn dịch có vai trò quan trọng như thế nào?
Để giữ cơ thể bình an và khỏe mạnh giữa môi trường đầy nguy cơ như thế, hệ thống miễn dịch của chúng ta phải làm việc thật tích cực và hiệu quả. Có thể ví hệ miễn dịch của cơ thể con người giống như một hệ thống quân đội của một quốc gia, bao gồm nhiều sắc quân, nhiều loại vũ khí, nhiều binh pháp… Chúng luôn hoạt động nhịp nhàng ăn ý để có thể phát hiện, tiêu diệt kẻ xâm nhập, giữ môi trường cơ thể luôn an toàn.
Hệ thống quân đội của cơ thể rải quân đến khắp nơi, từ các tế bào lympho đóng quân ở vùng biên giới (màng phế nang, niêm mạc ruột…) đến các đại thực bào nằm ở cơ quan trung ương (gan, não…) hay các loại bạch cầu thường xuyên tuần tra trong những mạch máu… Vũ khí của các “binh chủng” khác nhau trong hệ miễn dịch cũng rất đa dạng như kháng thể, bổ thể, hóa chất trung gian, chất gây viêm… Nhờ có hệ thống quân đội này mà đại đa số thời gian sống của chúng ta là thời gian cơ thể khỏe mạnh bình thường, có thể làm việc, học hành, vui chơi an ổn.
Giống như mọi thứ khác trên đời, có dùng phải có hư hỏng, muốn duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh và hiệu quả, cần có sự đầu tư chăm sóc hỗ trợ hợp lý cho những người chiến sĩ đang ngày đêm bảo vệ cơ thể của chúng ta.
Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng trên sự phát triển hệ miễn dịch của một người, bao gồm di truyền, tình trạng dinh dưỡng, những lần mắc bệnh lúc nhỏ, chủng ngừa, sự tiếp xúc với các nguyên nhân gây bệnh, môi trường sinh sống… Trong số những yếu tố này, việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết là việc khả thi nhất.
Chế độ dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch?
Các tế bào của hệ miễn dịch và các vũ khí của chúng được làm ra từ các chất dinh dưỡng, chủ yếu là protein. Vì vậy, một cơ thể khỏe mạnh, có tình trạng dinh dưỡng cân bằng, không thiếu dinh dưỡng mà cũng không thừa cân béo phì, sẽ là cơ thể có hệ miễn dịch phát triển tốt nhất.
Tăng cường vi chất dinh dưỡng
Ngoài các chất dinh dưỡng cơ bản được cung cấp từ cơm cháo, rau quả, sữa, trứng thì cơ thể còn cần thêm các vi chất dinh dưỡng như kẽm, vitamin C và D… Khi cơ thể bị bệnh, nhu cầu các vi chất này tăng lên để hệ miễn dịch có thể hoạt động mạnh nhất và ít bị tổn thương, hư hỏng nhất.
Mỗi chất dinh dưỡng này có vai trò khác nhau trong việc gia tăng miễn dịch khi mắc bệnh. Ví dụ kẽm là một thành phần của nhiều loại men (enzyme) trong đó có các men đóng vai trò như “vũ khí tiêu diệt kẻ địch” của các tế bào miễn dịch. Vitamin C giúp chống oxy hóa, hình thành một lớp “khiên giáp” giúp bảo vệ các tế bào miễn dịch khỏi bị tổn thương trong cuộc chiến với vi trùng.
Uống nước và ngủ đủ giấc
Đừng quên uống đủ nước và ngủ đủ giấc để tránh suy giảm hệ miễn dịch. Các “chiến sĩ” tế bào miễn dịch nếu khát nước và buồn ngủ thì khó mà đủ sức chống xâm lăng, chưa kể sẽ bị “kẻ địch” mạnh hơn gây thương tích hay thậm chí tử trận nữa.
Hy vọng qua những chia sẻ trên đây, các bạn sẽ có thêm kiến thức về hệ miễn dịch là gì và tầm quan trọng của việc tăng cường hệ miễn dịch. Hãy luôn nhớ rằng một cơ thể khỏe mạnh cần có một hệ miễn dịch “chất lượng” – mà đây cũng chính là yếu tố giúp cho việc điều trị bất cứ căn bệnh nào cũng trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
TS-BS. Đào Thị Yến Phi
Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng – ATTP
Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
- Những thói quen tai hại hủy diệt hệ miễn dịch của bạn
- Hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, mẹ cần làm những gì?
- 10 cách tự nhiên giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch