Tên kĩ thuật y tế: Xét nghiệm tinh dịch đồ
Bộ phận cơ thể/Mẫu thử: Tinh dịch
Tìm hiểu chung về xét nghiệm tinh dịch đồ
Xét nghiệm tinh dịch đồ là gì?
Xét nghiệm tinh dịch đồ liên quan đến quá trình kiểm tra, phân tích một mẫu tinh dịch để đánh giá tổng quát sức khỏe tinh trùng.
Từ kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ, bác sĩ có thể xác định nguyên nhân cơ bản khi bạn bị hiếm muộn hoặc để xác nhận kết quả của quá trình thắt ống dẫn tinh.
Một xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ cho biết một số dấu hiệu của sức khỏe tinh trùng, bao gồm:
- Số lượng tinh trùng trong 1ml tinh dịch
- Hình dạng và kích thước của tinh trùng
- Khả năng di chuyển chính xác của tinh trùng (tính di động)
Tại sao bạn nên xét nghiệm tinh dịch đồ?
Xét nghiệm tinh dịch đồ được thực hiện với nhiều mục đích khác nhau. Chẳng hạn như một cá nhân hoặc cặp vợ chồng nào đó có thể muốn thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ khi họ gặp khó khăn trong việc thụ thai.
Một số báo cáo cho thấy rằng có đến 40–50% các trường hợp hiếm muộn có nguyên nhân từ nam giới. Bên cạnh đó, có khoảng 2% đàn ông quan tâm đến sức khỏe tinh trùng, liên quan đến một hoặc một vài yếu tố sau:
- Số lượng tinh trùng trong tinh dịch không nhiều
- Khả năng vận động của tinh trùng (hay tính di động) kém
- Kích thước và hình dạng tinh trùng bất thường
Một người cũng có thể thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ để đánh giá quá trình thắt ống dẫn tinh có thành công hay không. Thắt ống dẫn tinh là một thủ thuật được thực hiện ở nam giới để triệt sản vĩnh viễn.
Sau khi thắt ống dẫn tinh, bác sĩ sẽ thường khuyến khích bạn nên thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ trong vài tháng để đảm bảo không còn tinh trùng trong tinh dịch.
Lưu ý khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ
Bạn nên lưu ý gì khi xét nghiệm tinh dịch đồ?
Để có được mẫu tinh dịch tốt nhất, bạn nên:
- Tránh xuất tinh trong vòng 24–72 giờ trước khi thực hiện xét nghiệm
- Tránh uống rượu, caffeine và các loại thuốc có chất gây nghiện như cocaine, morphin từ 2–5 ngày trước khi thử nghiệm
- Ngừng dùng bất kỳ loại thuốc thảo dược nào có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm theo lời dặn của bác sĩ
- Tránh sử dụng thuốc có chứa nội tiết tố
- Thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc hay thực phẩm chức năng mà bạn đang sử dụng.
Quá trình xét nghiệm tinh dịch đồ
Trước khi xét nghiệm tinh dịch đồ, bạn cần làm gì?
Bạn cần tránh các hoạt động tình dục, kể cả thủ dâm, trong khoảng 2–5 ngày trước khi lấy mẫu xét nghiệm để đảm bảo số lượng tinh trùng trong tinh dịch ở mức cao nhất.
Tiến hành lấy mẫu xét nghiệm tinh dịch đồ như thế nào?
Bạn cần lấy mẫu tinh dịch theo hướng dẫn của bác sĩ để có được mẫu phân tích tốt nhất. Thông thường, bác sĩ sẽ đưa cho bạn một lọ vô trùng để bạn đựng tinh dịch sau khi xuất tinh bằng cách thủ dâm. Một số trường hợp đặc biệt, bạn có thể lấy mẫu tinh dịch tại nhà trong khi quan hệ tình dục vào một bao cao su đặc biệt.
Khi thu thập mẫu ở nhà, bạn nên bảo quản mẫu ở nhiệt độ phòng và mang đến phòng khám trong một khoảng thời gian nhất định.
Thông thường, bác sĩ sẽ thực hiện phân tích hai hoặc nhiều mẫu tinh dịch riêng biệt trong vòng 2–3 tuần để có kết quả chính xác nhất. Bởi vì chất lượng tinh trùng có thể thay đổi theo từng ngày nên lấy kết quả trung bình giữa các lần phân tích sẽ giúp bác sĩ đưa ra kết luận tổng quát nhất.
Giải thích kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ
Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ của bạn có ý nghĩa như thế nào?
Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ thường có sau vài ngày. Kết quả sẽ bao gồm những thông số dưới đây.
Số lượng tinh trùng
Thông số này thể hiện số lượng tinh trùng có trong 1ml tinh dịch. Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy số lượng tinh trùng bình thường ít nhất là 15 triệu tinh trùng trong mỗi mililit hoặc không dưới 39 triệu tinh trùng trên mỗi mẫu.
Nếu kết quả thấp hơn giá trị trên tức là bạn có số lượng tinh trùng thấp. Một số nghiên cứu cho thấy rằng có tới 90% các vấn đề vô sinh ở nam là do số lượng tinh trùng bất thường.
Tính di động của tinh trùng
Tính di động là khả năng tinh trùng di chuyển chính xác và hiệu quả. Tính di động thấp có thể làm giảm khả năng tinh trùng di chuyển vào hệ thống sinh sản của người phụ nữ để thụ tinh với trứng.
Trong mẫu tinh dịch khỏe mạnh bình thường, ít nhất 50% tinh trùng có khả năng vận động tốt.
Hình thái tinh trùng
Hình thái đề cập đến kích thước và hình dạng của tinh trùng của một người. Tinh trùng bình thường có đuôi dài và đầu hình bầu dục. Tinh trùng có kích thước hoặc hình dạng bất thường có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận, xâm nhập và thụ tinh với trứng.
Tinh dịch bình thường có chứa tối thiểu 4% tinh trùng với hình thái đạt tiêu chuẩn.
Các yếu tố khác
Mặc dù số lượng tinh trùng, tính di động và hình thái là ba yếu tố chính mà các bác sĩ sẽ kiểm tra khi đánh giá khả năng sinh sản của nam giới nhưng chúng không phải là yếu tố quyết định tất cả.
Các yếu tố khác mà bác sĩ quan tâm khi thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ bao gồm:
- Thể tích mẫu tinh dịch: lượng tinh dịch mà bạn cung cấp cho nhân viên y tế. Thông thường, một mẫu tối thiểu có thể tích bằng nửa muỗng cà phê. Nếu lượng tinh dịch ít hơn có thể có sự tắc nghẽn trong các mạch mà tinh trùng di chuyển.
- Thời gian hóa lỏng: thông thường tinh dịch khi xuất ra khỏi cơ thể sẽ có độ nhớt, hơi quánh và hóa lỏng sau khoảng 15–30 phút. Nếu tinh dịch không hóa lỏng hoặc thời gian hóa lỏng lâu cũng sẽ chỉ ra một vài vấn đề trong sức khỏe tinh trùng.
- Độ pH: độ pH bình thường sẽ nằm trong khoảng 7,2–7,8. Khi pH quá cao (có tính kiềm) hoặc quá thấp (có tính axit) có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của tinh trùng và khả năng di chuyển qua đường sinh sản ở người phụ nữ.
- Nồng độ fructose trong tinh dịch: các mẫu tinh dịch không chứa tinh trùng có thể là do nồng độ fructose thấp. Điều này cho thấy bạn có vấn đề với chức năng của các tuyến tiết tinh dịch.
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) cho rằng kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ hơi bất thường không có nghĩa là bạn sẽ bị vô sinh vĩnh viễn. Thay vào đó, bác sĩ có thể sử dụng kết quả như một “công cụ” giúp xác định những yếu tố gây ra vấn đề trong quá trình thụ thai.
Nếu nhận được kết quả bất thường từ xét nghiệm tinh dịch đồ, bạn thường trải qua một số thử nghiệm thêm để xác định chính xác vấn đề. Trong nhiều trường hợp, những vấn đề này có thể giải quyết khi được điều trị đúng. Vì vậy, bạn đừng ngần ngại nhờ bác sĩ tư vấn cũng như giải thích kết quả xét nghiệm khi có bất kỳ thắc mắc nào để có phương pháp hỗ trợ thích hợp.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.