Trong nhiều năm qua, tỷ lệ xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản có xu hướng ngày càng tăng đột biến. Điều này khiến giãn tĩnh mạch hay thậm chí là chảy máu thực quản trở thành biến chứng thường thấy của tình trạng xơ hóa ở gan.
Khi lưu lượng máu đến gan bị tắc nghẽn, các tế bào hồng cầu sẽ “chuyển hướng” đến những mao mạch nhỏ gần đó để tiếp tục lưu thông. Điều này khiến các mạch máu này giãn nở và thậm chí vỡ ra nếu lượng máu “quá tải”.
Thông thường, hiện tượng tắc nghẽn mạch máu như trên chủ yếu phát sinh bởi tình trạng xơ hóa ở gan hay còn gọi là xơ gan. Dựa vào điều này, kết luận xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản hoàn toàn có cơ sở.
Vì sao xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản?
Xuất huyết là một trong những biến chứng xơ gan thường gặp. Theo thống kê, giãn tĩnh mạch thực quản có thể phát sinh ở:
- Hơn 30% người bị xơ gan
- 80 – 90% trường hợp xuất huyết do xơ gan
Nguyên nhân là do các mô sẹo ở gan gây tắc nghẽn dòng chảy của tế bào hồng cầu tại tĩnh mạch cửa. Từ đó, huyết áp tại đây sẽ tăng lên đáng kể, gọi là tăng áp tĩnh mạch cửa.
Hệ quả trực tiếp của tăng áp tĩnh mạch cửa là các hồng cầu bắt đầu “đổ dồn” về những mao mạch khác gần đó, chẳng hạn như tĩnh mạch thực quản, để tiếp tục di chuyển. Tình trạng hồng cầu “quá tải” như vậy sẽ khiến những mao mạch này giãn nở hết cỡ để chứa đựng chúng. Nếu “phình” ra quá mức, chúng có thể vỡ và gây xuất huyết nghiêm trọng.
Một số thống kê về giãn tĩnh mạch thực quản ở người bệnh xơ gan
Theo một số nhà nghiên cứu, trong nhiều thập kỷ trở lại đây, tỷ lệ xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản đang ngày càng tăng. Cụ thể hơn, mỗi năm, số lượng người bệnh xơ gan phải đối mặt với vấn đề giãn tĩnh mạch thực quản có thể tăng từ 5 – 15%.
Giãn tĩnh mạch thực quản hoàn toàn có khả năng gây xuất huyết hay thậm chí là tử vong ở bất kỳ đối tượng nào. Theo thống kê, nếu bạn không bị xơ gan, tỷ lệ tử vong có thể chỉ ở mức 5 – 10%. Tuy nhiên, nếu bạn thuộc trường hợp giãn tĩnh mạch thực quản là hệ quả của quá trình xơ hóa tại gan, rủi ro tử vong có nguy cơ tăng lên đến 40 – 70%.
Mặt khác, đối với tình huống chảy máu thực quản do giãn tĩnh mạch, khoảng 40% khả năng cơ thể sẽ tự cầm máu. Tuy nhiên, trong vòng 42 ngày tiếp theo, nguy cơ xuất huyết tái phát sẽ là 30%. Xa hơn nữa, trong 12 tháng tiếp theo, 70% xuất huyết sẽ tiếp tục diễn ra.
Thực tế, tình trạng xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản không hề có bất kỳ dấu hiệu đặc trưng nào, trừ khi các mao mạch vỡ. Do đó, nếu bạn đã được chẩn đoán xơ gan, bác sĩ sẽ khuyến nghị bạn áp dụng một vài phương pháp phòng ngừa giãn tĩnh mạch và chảy máu thực quản.
Phòng ngừa xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản như thế nào?
Khi đã xác định bạn bị xơ gan, bác sĩ sẽ đề ra những chiến lược điều trị hiệu quả. Vì thực tế, xơ gan hoàn toàn không thể chữa lành nên mục đích chung của các liệu pháp là kiểm soát tình trạng xơ hóa tại gan. Từ đó, chúng sẽ dần dần cải thiện sức khỏe gan và ngăn chặn biến chứng phát sinh, bao gồm cả giãn tĩnh mạch thực quản.
Ngoài việc uống thuốc theo chỉ định từ bác sĩ và tái khám đúng hẹn, bạn cũng sẽ cần xây dựng một lối sống lành mạnh và khoa học, chẳng hạn như:
- Tránh xa thức uống chứa cồn
- Áp dụng chế độ dinh dưỡng cho người bị xơ gan
- Giảm thiểu lượng chất béo và muối hấp thụ
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh
- Thường xuyên rèn luyện thể chất
Ngày nay, xơ gan gây giãn tĩnh mạch thực quản không còn là vấn đề sức khỏe hiếm gặp. Nó có thể đặt bạn vào tình huống tính mạng bị đe dọa trực tiếp. Do đó, biện pháp phòng ngừa tốt nhất là kiểm soát tốt tình trạng xơ hóa tại gan, từ đó ngăn ngừa biến chứng phát sinh.