Ngày càng có nhiều người phải sống chung với HIV, trong đó nguy cơ lây nhiễm chính căn bệnh này nhiều nhất đến từ việc lạm dụng ma túy và chất gây nghiện.
Theo báo cáo của WHO năm 2014, có khoảng 36,9 triệu người sống chung với HIV. Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) được gây ra bởi virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV). Lạm dụng ma túy là một trong những nguy cơ cao lây nhiễm HIV do những lý do dưới đây. Lạm dụng ma túy là nguyên nhân chủ yếu lây truyền HIV, nhiều hơn so với việc sử dụng thuốc tiêm đường tĩnh mạch. Nguyên nhân chính là do một người chịu ảnh hưởng của một số loại ma túy nhất định dễ tham gia thực hiện các hành vi có nguy cơ hơn như quan hệ tình dục không an toàn với một đối tác bị nhiễm bệnh, dùng chung dụng cụ chuẩn bị ma túy hoặc dụng cụ tiêm chích với một người có HIV.
Trong thực tế, máu nhiễm HIV cũng có thể vấy vào dung dịch ma túy thông qua:
- Sử dụng ống tiêm dính máu nhiễm virus để pha chế thuốc;
- Tái sử dụng nước pha tiêm;
- Tái sử dụng nắp chai, muỗng hoặc bao gói khác để hòa tan thuốc vào nước và để đun nóng các dung dịch chứa ma túy;
- Tái sử dụng những mảnh bông nhỏ hoặc đầu lọc thuốc lá.
“Dân buôn chợ đen” có thể đóng gói lại ống tiêm đã qua sử dụng và bán chúng như ống tiêm vô trùng. Vì lý do này, những người tiêm các loại thuốc nên lấy ống tiêm vô trùng từ các nguồn đáng tin cậy như các nhà thuốc hoặc các chương trình đổi bơm kim tiêm.
Điều quan trọng là bạn phải biết việc chia sẻ kim tiêm hoặc bơm tiêm với bất kỳ mục đích sử dụng nào, bao gồm cả tiêm dưới và tiêm steroid, hormon, hoặc silicone, đều khiến bạn có nguy cơ nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu khác.
Hơn nữa, lạm dụng ma túy và nghiện thuốc cũng có thể làm các triệu chứng HIV trầm trọng thêm, ví dụ như gây tổn thương tế bào thần kinh nhiều hơn và làm suy giảm nhận thức. Ngoài ra, uống rượu hoặc sử dụng các loại thuốc khác có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của bạn và làm tăng tốc độ tiến triển của bệnh.
Vì sự liên kết mạnh mẽ giữa lạm dụng ma túy và sự lây lan của HIV, việc điều trị lạm dụng thuốc có thể là một cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh. Điều trị lạm dụng ma túy không những giảm nguy cơ lây nhiễm HIV mà còn ngừng hoặc giảm sử dụng ma túy và các hành vi nguy cơ liên quan đến ma túy.
Các chất thường được sử dụng
Rượu: nếu bạn uống một lượng lớn rượu, nhất là khi uống say, sẽ gây ra nhiều bất lợi cho sức khỏe và các hậu quả xã hội khác liên quan đến sử dụng ma túy như quan hệ tình dục không an toàn. Đối với những người ít sử dụng bao cao su và có nhiều đối tác tình dục, uống rượu có thể là một yếu tố nguy cơ quan trọng lây nhiễm HIV.
Cocaine. Cocaine có thể nhanh chóng làm cạn kiệt năng lượng của người dùng và ép buộc họ thực hiện nhiều hành vi để có được thuốc. Lạm dụng cocaine làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV bởi các hành vi khác. Ví dụ: nhiều đối tác quan hệ tình dục, sử dụng bao cao su không thường xuyên, cố tăng cường khoái cảm tình dục, sử dụng nhiều hơn một chất kích thích.
Methamphetamine (hoặc ma túy đá). Đây là những chất gia tăng nguy cơ hoạt động tình dục. Ngoài ra, nó có thể gây nghiện và chuyển sang sử dụng đường tiêm tĩnh mạch. Bên cạnh đó, ma túy đá còn có xu hướng làm khô da vùng dương vật và niêm mạc ở hậu môn và âm đạo, gây ra những vết rách nhỏ trong lúc quan hệ tình dục, từ đây virus HIV có thể xâm nhập vào cơ thể. Trên thực tế, một số người đồng tính và lưỡng tính sử dụng ma túy đá và các thuốc chống rối loạn chức năng cương dương đều quan hệ không an toàn qua đường hậu môn.
Ma túy hít. Hít nitrit từ lâu đã liên quan đến các hành vi tình dục không an toàn, sử dụng ma túy bất hợp pháp, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục ở nam giới đồng tính và lưỡng tính và gần đây là gia tăng việc sử dụng ma túy hít ở thanh thiếu niên. Ví dụ: việc tăng cường khoái cảm tình dục, thúc đẩy quan hệ tình dục qua đường hậu môn bằng cách tăng độ nhạy và thư giãn của cơ vòng, làm tăng nguy cơ quan hệ tình dục không an toàn.
Các loại ma túy khác cũng có liên quan việc tăng nguy cơ lây nhiễm HIV. Ví dụ:
- Sử dụng các loại “thuốc hộp đêm” như Ecstasy, ketamine, GHB có thể ảnh hưởng đến khả năng đưa ra quyết định của bạn theo chiều hướng tiêu cực. Bạn có thể dễ thực hiện quan hệ tình dục không có kế hoạch và không an toàn hay sử dụng các loại ma túy khác, bao gồm cả các loại ma túy đường tiêm hoặc ma túy đá. Những hành vi trên có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV. Nếu bạn có HIV, điều này cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV cho người khác;
- Sử dụng amilic nitrit (một loại ma túy hít gọi là “poppers”) cũng liên quan tới nguy cơ nhiễm HIV. Poppers, đôi khi được sử dụng trong quan hệ tình dục qua đường hậu môn vì chúng gây thư giãn cơ vòng, từ lâu đã liên quan tới những hành vi tình dục nguy hiểm, sử dụng ma túy bất hợp pháp, và các nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục ở nam giới đồng tính và lưỡng tính. Gần đây nguy cơ này cũng gia tăng ở độ tuổi thanh thiếu niên nói chung.
Nhiều người có HIV vẫn phát triển nhiễm trùng cơ hội, vì rối loạn của họ liên quan đến hệ thống miễn dịch bị suy yếu. Cách tốt nhất để ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng cơ hội là bạn cần kiên trì tuân thủ các phương pháp điều trị và chăm sóc y tế.