Biên dịch: Hoàng Mạnh Cường
Hiệu đính: Ths.Bs Nguyễn Hải Nam, Lê Hà Cảnh Châu
Bài viết giới thiệu về những xét nghiệm thường quy, quy trình và thủ thuật phổ biến được bác sĩ sử dụng để tìm ra nguyên nhân của một vấn đề sức khỏe. Sử dụng menu dưới đây để xem các bài viết khác.
Bác sĩ sử dụng nhiều xét nghiệm để tìm, và chẩn đoán ung thư, đồng thời đánh giá sự lan tràn của ung thư sang các cơ quan khác từ khối u ban đầu (được gọi là di căn). Ví dụ, các xét nghiệm hình ảnh có thể cho thấy được hình ảnh bên trong cơ thể và cho biết khối u đã lan rộng hay chưa. Ngoài ra, các xét nghiệm cũng được sử dụng để tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả nhất.
Đối với hầu hết các loại ung thư, sinh thiết là cách duy nhất giúp kết luận chắc chắn đó có phải là ung thư hay không. Trong quá trình sinh thiết, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ của vùng nghi ngờ để xét nghiệm giải phẫu bệnh. Đối với các trường hợp không thể sinh thiết, bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm khác để hỗ trợ cho chẩn đoán.
Dưới đây là danh sách các xét nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán u nguyên bào phổi – màng phổi (PPB). Tuy nhiên không phải tất cả các xét nghiệm đều được sử dụng cho mọi trẻ em.
Chẩn đoán u nguyên bào phổi – màng phổi phụ thuộc vào kết quả xét nghiệm dưới kính hiển vi của những mô lấy ra từ trong lồng ngực, có thể là mô của u nang hoặc u đặc. Đối với u nguyên bào phổi – màng phổi type I (phần lớn ở dạng nang), các nang chỉ có một chút bất thường. Tuy nhiên, khi đánh giá kỹ lưỡng cho thấy thành của nang chứa một lượng rất nhỏ các tế bào ung thư. Đối với u nguyên bào phổi – màng phổi type II và III, khi quan sát dưới kính hiển vi, bác sĩ dễ dàng nhận ra ung thư từ những mô lấy từ trong lồng ngực. Tuy nhiên, vì u nguyên bào phổi – màng phổi rất hiếm nên bác sĩ giải phẫu bệnh có thể khó xác định chính xác type của bệnh. Ngoài ra, đối với u nguyên bào phổi – màng phổi type II và III, u có thể di căn đến tim, do vậy bác sĩ cũng cần phải kiểm tra động mạch chủ của tim và khoang lồng ngực. Thông thường, các bác sĩ sẽ gửi mẫu mô cho các chuyên gia để giúp chẩn đoán chính xác.
Ngoài thăm khám thực thể, các xét nghiệm sau đây có thể được sử dụng để chẩn đoán u nguyên bào phổi – màng phổi:
- Sinh thiết. Sinh thiết là lấy một lượng mô nhỏ để phân tích dưới kính hiển vi. Mẫu mô sau khi được lấy ra sẽ được phân tích bởi các bác sĩ giải phẫu bệnh (các bác sĩ chuyên thực hiện các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm và đánh giá các tế bào, mô và cơ quan để chẩn đoán bệnh). Các xét nghiệm khác có thể gợi ý sự tồn tại của khối u, tuy nhiên chỉ có sinh thiết mới có thể chẩn đoán xác định.
- X-quang. Sử dụng một lượng nhỏ bức xạ để tạo ra hình ảnh các cấu trúc bên trong cơ thể.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT hoặc CAT): Chụp CT sử dụng tia X chụp từ các góc khác nhau để tạo nên những hình ảnh của các bộ phận bên trong cơ thể. Sau đó, máy tính sẽ kết hợp những hình ảnh này thành một hình ảnh 3 chiều chi tiết, từ đó cho thấy bất cứ bất thường hay khối u nào trong cơ thể. Chụp CT cũng có thể được sử dụng để đo kích thước của khối u. Đôi khi, để có hình ảnh rõ ràng hơn, người ta thường đưa vào cơ thể bệnh nhân một loại thuốc nhuộm đặc biệt gọi là thuốc cản quang trước khi chụp. Thuốc cản quang được tiêm vào tĩnh mạch của bệnh nhân hoặc uống dưới dạng thuốc viên hoặc chất lỏng. Sau khi phát hiện bất thường của phổi trên X-quang ngực, chụp CT là phương pháp tốt nhất để đánh giá thêm về tổn thương.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI). Thay vì sử dụng tia X, MRI sử dụng từ trường để tạo ra các hình ảnh chi tiết trong cơ thể. MRI cũng có thể được sử dụng để đo kích thước của khối u. Để những hình ảnh này rõ ràng hơn, người ta thường đưa vào cơ thể bệnh nhân một loại thuốc nhuộm (thuốc đối quang từ) trước khi chụp. Thuốc đối quang từ có thể được tiêm vào tĩnh mạch của bệnh nhân hoặc uống dưới dạng thuốc viên hoặc chất lỏng. MRI không phải là cách tốt nhất để kiểm tra bên trong lồng ngực, tuy nhiên, đây là xét nghiệm tốt nhất để khảo sát sự lan rộng của khối u đến các bộ phận khác của cơ thể.
- Xạ hình xương. Xạ hình xương sử dụng chất phóng xạ để khảo sát bên trong xương. Sau khi tiêm chất phóng xạ vào tĩnh mạch của bệnh nhân, chúng được bắt giữ tại các vùng khác nhau của xương và được phát hiện bởi một camera đặc biệt. Những vùng xương khỏe mạnh sẽ có màu xám trên camera, trong khi đó, những vùng bất thường của xương (những vùng gây ra bởi khối u) sẽ có màu đen.
Sau khi thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán, bác sĩ sẽ xem xét tất cả các kết quả cùng với bạn. Nếu chẩn đoán là u nguyên bào phổi – màng phổi, những kết quả này cũng giúp bác sĩ mô tả khối u. Điều này được gọi là đánh giá và phân loại khối u.
Phần tiếp theo trong hướng dẫn này là phân chia Giai đoạn và phân loại, giải thích các hệ thống mà bác sỹ sử dụng để mô tả mức độ của bệnh. Sử dụng menu để đọc một bài viết khác trong hướng dẫn này.
Tài liệu tham khảo
https://www.cancer.net/cancer-types/pleuropulmonary-blastoma-childhood/diagnosis