Sử dụng thực phẩm chức năng để ngăn ngừa bệnh tật hiện đang là xu hướng khá phổ biến. Thế nhưng, thực tế, không phải ai cũng hiểu rõ bản chất, cách sử dụng thực phẩm chức năng và những rủi ro có thể gặp phải khi dùng sai cách.
Trong những năm gần đây, việc sử dụng thực phẩm chức năng để điều trị bệnh, đặc biệt là bệnh ung thư đang ngày càng được tin dùng. Thế nhưng, muốn đạt được hiệu quả tốt nhất, người sử dụng cần hiểu rõ bản chất và cách sử dụng để tránh gặp phải rủi ro. Hãy cùng Chúng tôi theo dõi tiếp những chia sẻ dưới đây để biết thêm một số thông tin về thực phẩm chức năng cũng như những rủi ro có thể gặp phải khi dùng không đúng.
Thực phẩm chức năng không phải là thuốc
Theo định nghĩa của Bộ Y tế Việt Nam, thực phẩm chức năng là những sản phẩm kết hợp giữa thực phẩm và các chất bổ sung như axit amin, enzyme, khoáng chất… nhằm thực hiện “chức năng” tăng cường sức khỏe. Thực phẩm chức năng còn có nhiều tên gọi khác như thực phẩm bổ sung, thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, sản phẩm dinh dưỡng y học.
Ở Việt Nam, nhiều người chọn dùng thực phẩm chức năng vì tin rằng nó giúp phòng ngừa và điều trị bệnh. Điều này không có gì sai nhưng bạn cần nhớ rằng về bản chất, thực phẩm chức năng chỉ có thể bổ trợ sức khỏe, hỗ trợ điều trị bệnh chứ không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Không những vậy, cách thức hoạt động của các chất dinh dưỡng dạng tổng hợp này cũng rất khác so với các chất dinh dưỡng đến từ thực phẩm. Do đó, theo các chuyên gia dinh dưỡng, nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh, bạn nên tập trung vào chất lượng bữa ăn thay vì lạm dụng thực phẩm chức năng.
Ngoài ra, nếu được sử dụng đúng cách, thực phẩm chức năng còn có thể giúp hỗ trợ giảm được các bệnh mãn tính, giảm đái tháo đường, thậm chí là giảm đến 40% bệnh ung thư. Không những vậy, các nghiên cứu gần đây cho thấy thực phẩm chức năng còn có thể chứa một số hợp chất quý giúp hạn chế các tác dụng phụ và làm giảm cảm giác đau đớn, khó chịu do quá trình điều trị ung thư gây ra. Nhiều bác sĩ còn khẳng định rằng những thực phẩm chức năng có nguồn gốc 100% từ thiên nhiên còn có thể giúp người bệnh kéo dài sự sống lên đến 5 năm.
Rủi ro khi dùng thực phẩm chức năng sai cách
Trong thực tế, thực phẩm chức năng có thể mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng. Tuy nhiên, nếu dùng sai, bạn có thể gặp phải những rủi ro sau:
1. Không mang lại hiệu quả
Dưới sự biến tướng của các hình thức quảng cáo hiện đại, công dụng của thực phẩm chức năng hiện đang bị cường điệu hóa và sắp vượt ra khỏi ranh giới vốn có. Tuy nhiên, thực tế, không phải lúc nào cũng cần sử dụng thực phẩm chức năng bởi nếu sức khỏe của bạn bình thường thì chỉ cần cung cấp các dưỡng chất cho cơ thể bằng thực phẩm là đủ. Việc sử dụng thêm thực phẩm chức năng không những không mang lại hiệu quả mà đôi khi còn gây ra các tác dụng phụ không mong muốn.
2. Gặp phải tác dụng phụ gây nguy hiểm cho sức khỏe
Việc lạm dụng thực phẩm chức năng quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ, đặc biệt là nếu bạn có thể trạng đặc biệt, mới sử dụng lần đầu hoặc đang dùng cùng lúc với nhiều loại thuốc khác. Chẳng hạn, việc bổ sung quá nhiều vitamin A dẫn đến tình trạng dư thừa có thể gây tổn hại chức năng gan, lượng sắt tồn tại trong cơ thể quá nhiều sẽ gây buồn nôn, tăng gánh nặng cho thận…
3. Ảnh hưởng đến các phương pháp điều trị
Đối với những người đang trong quá trình xạ trị ung thư, việc sử dụng thực phẩm chức năng không đúng có thể gây dị ứng da và một vài phản ứng nghiêm trọng. Những người đang thực hiện hóa trị sẽ có nguy cơ bị tương tác thuốc cao hơn nếu họ sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách. Chính vì vậy, các chuyên gia ung thư khuyên rằng người bệnh nên tránh dùng các loại thực phẩm chức năng cho đến khi quá trình điều trị kết thúc.
Một vài điều cần lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng
Thực phẩm chức năng tuy mang lại nhiều lợi ích nhưng không phải lúc nào cũng tốt. Đặc biệt là đối với những người mắc bệnh mạn tính, nếu dùng sai cách có thể khiến tình trạng bệnh thêm trầm trọng hơn. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng mà bạn cần ghi nhớ:
1. Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng
Thực phẩm chức năng chỉ nên kết hợp sử dụng với các phương pháp điều trị khác chứ không nên lạm dụng. Với những người bị ung thư, phương pháp điều trị đầu tiên cần được nghĩ đến là phẫu thuật, sử dụng thuốc nhắm trúng đích, hóa trị, xạ trị… Nếu có điều kiện thì người bệnh mới nên dùng thêm thực phẩm chức năng để tăng hiệu quả điều trị và bồi bổ cơ thể. Trước khi sử dụng, bạn phải hỏi ý kiến bác sĩ để chắc chắn sản phẩm mà bạn dùng sẽ không gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Bên cạnh đó, hầu hết các loại thực phẩm chức năng hiện chưa được kiểm nghiệm mức độ an toàn trên phụ nữ mang thai, cho con bú hay trẻ em. Do đó, bạn đừng chọn dùng bất kỳ sản phẩm nào được “truyền miệng” là tự nhiên, tốt cho sức khỏe. Bởi “tự nhiên” không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với an toàn.
2. Lựa chọn sản phẩm của các thương hiệu uy tín
Khi chọn mua thực phẩm chức năng, bạn chỉ nên mua từ các thương hiệu uy tín, có công bố rõ ràng về thành phần/công thức, nguồn gốc, hạn sử dụng, có cam kết về độ an toàn, tác dụng phụ… Phần lớn các vitamin và khoáng chất được thêm vào thực phẩm chức năng hiện không bắt buộc phải kiểm tra độ an toàn. Không những vậy, những chất được công bố trên bao bì chưa phải là tất cả những thứ có trong thành phần sản phẩm. Vì vậy, việc chọn lựa sản phẩm từ các thương hiệu lớn, có uy tín sẽ an toàn hơn.
3. Tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng
Trước khi dùng bất cứ sản phẩm nào, bạn cần thực sự hiểu rõ về công dụng, liều lượng, cách dùng và cả những tác dụng phụ. Nếu bạn có tiền sử bị dị ứng thuốc, hãy thận trọng xem kỹ các thành phần ghi trên bao bì rồi mới sử dụng.
4. Chú ý đến chế độ ăn và sinh hoạt
Mặc dù thực phẩm chức năng giúp bổ sung các dưỡng chất cho cơ thể nhưng nó không phải là thuốc và cũng không thể thay thế được nguồn dinh dưỡng tự nhiên. Vì vậy, nếu muốn có sức khỏe, hãy chú ý xây dựng chế độ ăn uống khoa học và kế hoạch luyện tập, nghỉ ngơi hợp lý. Duy trì lối sống lành mạnh cùng tinh thần lạc quan chính là “liều thuốc bổ” tốt nhất cho sức khỏe.
Ngân Phạm/ HELLO BACSI