Xơ gan do rượu là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh gan liên quan đến việc lạm dụng thức uống chứa cồn.
Gan là một cơ quan nội tạng lớn với khối lượng công việc khổng lồ trong cơ thể bạn. Nó lọc độc tố ra khỏi máu, phân giải protein và tạo ra mật để giúp cơ thể hấp thụ chất béo. Nếu tiêu thụ một lượng lớn thức uống chứa cồn trong thời gian dài, cơ thể bạn sẽ bắt đầu thay thế các mô gan khỏe mạnh bằng những mô sẹo. Các bác sĩ gọi tình trạng này là xơ gan do rượu.
Một khi bệnh trở nặng, đồng nghĩa với việc có quá nhiều mô sẹo xuất hiện, gan sẽ không còn hoạt động tốt như trước.
Tổng quan về xơ gan do rượu
Theo các chuyên gia thống kê, có đến 10–20% người nghiện rượu nặng bị xơ gan. Xơ gan do rượu là dạng biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh gan liên quan đến việc sử dụng thức uống chứa cồn. Tình trạng này là một phần của quá trình phát triển bệnh gan. Nó có thể bắt đầu với bệnh gan nhiễm mỡ, sau đó tiến triển thành viêm gan do rượu, rồi sau cùng là xơ gan do rượu. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp một người có thể bị xơ gan, nhưng trước đó chưa từng phải đối mặt với tình trạng viêm gan do rượu.
Những triệu chứng liên quan đến bệnh xơ gan do rượu
Các triệu chứng của bệnh xơ gan do rượu bắt đầu phát triển ở những người trong độ tuổi 30–40. Ở giai đoạn đầu của bệnh, cơ thể bạn có thể tạm thời xử lý vấn đề do chức năng gan bị giới hạn gây ra các biểu hiện thường không rõ ràng. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ trở nên đáng chú ý.
Các triệu chứng của bệnh xơ gan do rượu tương tự như các vấn đề rối loạn gan liên quan đến rượu khác, bao gồm:
- Vàng da
- Tăng áp tĩnh mạch cửa, gây tăng áp lực máu trong tĩnh mạch đi qua gan
- Ngứa da
Nguyên nhân gây bệnh xơ gan do rượu
Tổn thương do lạm dụng rượu quá mức và lâu dài là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến xơ gan do rượu. Khi mô gan bắt đầu xuất hiện những vết sẹo, chức năng của gan sẽ dần mất đi theo thời gian. Kết quả là, cơ thể không còn khả năng tạo đủ protein hoặc lọc độc tố ra khỏi máu.
Những người có nguy cơ cao đối mặt với bệnh xơ gan do rượu
Lạm dụng rượu đứng đầu trong danh sách những nguy cơ dẫn đến xơ gan do rượu. Phụ nữ cũng có nhiều nguy cơ mắc bệnh gan do rượu. Họ không có nhiều enzyme trong dạ dày có khả năng phân giải cồn, vì vậy sử dụng quá nhiều thức uống chứa cồn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến gan và tạo ra mô sẹo.
Xơ gan do rượu cũng có thể bắt nguồn từ một số yếu tố di truyền. Ví dụ như, một số người bẩm sinh đã thiếu hụt enzyme hỗ trợ phân giải rượu. Béo phì, chế độ ăn uống giàu chất béo hay mắc bệnh viêm gan C cũng là những yếu tố tiềm năng dẫn đến các loại bệnh lý về gan liên quan đến rượu.
Chẩn đoán bệnh xơ gan do rượu
Bước đầu tiên khi chẩn đoán bệnh xơ gan do rượu là kiểm tra bạn đã có tiền sử bị xơ gan hay không cũng như tần suất sử dụng thức uống chứa cồn. Họ cũng có thể đề nghị bạn thực hiện một số xét nghiệm để xác nhận chẩn đoán xơ gan do rượu. Những kết quả xét nghiệm sẽ cho thấy:
- Tình trạng thiếu máu (số lượng hồng cầu giảm do quá ít chất sắt)
- Nồng độ amoniac trong máu cao
- Lượng đường trong máu cao
- Leukocytosis hay chứng tăng bạch cầu (số lượng tế bào miễn dịch quá lớn)
- Mô gan không khỏe mạnh
- Hàm lượng aspartate aminotransferase (AST) gấp hai lần so với alanine aminotransferase (ALT)
- Nồng độ magiê, kali và natri trong máu thấp
- Tăng áp tĩnh mạch cửa
Các bác sĩ cũng sẽ cố gắng loại trừ các tình trạng khác có thể ảnh hưởng đến gan để xác nhận rằng xơ gan đã thực sự hình thành và phát triển.
Những biến chứng của xơ gan do rượu
Xơ gan do rượu có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, còn được biết đến là xơ gan mất bù. Một số ví dụ điển hình về các biến chứng này bao gồm:
- Cổ trướng hay chất lỏng tích tụ trong dạ dày
- Bệnh liên quan đến não, chẳng hạn như rối loạn tâm thần
- Xuất huyết nội hoặc giãn tĩnh mạch
- Vàng da: làm cho màu da và tròng trắng của mắt chuyển sang vàng
Những người phải đối mặt với bệnh xơ gan nặng hoặc bệnh trạng tiến triển quá nghiêm trọng chỉ còn duy nhất một phương án để lựa chọn điều trị là cấy ghép gan. Nếu người mắc chứng bệnh xơ gan do rượu ở giai đoạn biến chứng (xơ gan mất bù) đồng ý phẫu thuật ghép gan, họ có thể kéo dài tuổi thọ thêm 5 năm nữa, dù tỷ lệ thành công chỉ là 70%.
Các phương pháp điều trị bệnh xơ gan do rượu
Đối với một số bệnh gan, các bác sĩ có thể cải thiện hoàn toàn sức khỏe của người bệnh bằng cách điều trị tận gốc, nhưng không may xơ gan do rượu lại không thuộc trường hợp này. Tuy nhiên, bạn cũng không cần quá lo lắng. Bác sĩ có thể đề nghị phương pháp điều trị làm chậm tiến triển của bệnh, đồng thời giảm các triệu chứng mà bạn gặp phải.
Bước đầu tiên trong liệu trình điều trị là bạn phải ngưng uống rượu. Những người mắc bệnh xơ gan do rượu thường phụ thuộc vào loại thức uống chứa cồn này nhiều đến mức họ có thể gặp nhiều biến chứng sức khỏe nghiêm trọng khác bên cạnh xơ gan. Bác sĩ có thể đề nghị một bệnh viện hoặc cơ sở điều trị cho bạn để bắt đầu công cuộc cai rượu khó khăn.
Một số phương pháp điều trị khác mà bác sĩ có thể sử dụng, bao gồm:
Kê toa thuốc
Các loại thuốc mà bác sĩ có thể kê đơn cho bạn gồm corticosteroid, thuốc chẹn kênh canxi, insulin, thực phẩm chức năng bổ sung chất chống oxy hóa và S-adenosyl-L-methionine (SAMe).
Tư vấn dinh dưỡng
Lạm dụng rượu có khả năng dẫn đến suy dinh dưỡng. Do đó, bác sĩ sẽ gợi ý cho bạn một số biện pháp vừa cai nghiện thức uống chứa cồn vừa cải thiện dinh dưỡng.
Bổ sung protein
Người bệnh thường cần thêm protein ở một số dạng nhất định để giúp giảm khả năng phát triển bệnh não.
Ghép gan
Để thực hiện phẫu thuật ghép gan, bạn cần cai rượu ít nhất sáu tháng.
Triển vọng về bệnh xơ gan do rượu
Triển vọng của bạn sẽ phụ thuộc vào sức khỏe tổng thể cũng như bạn có gặp phải bất kỳ biến chứng nào liên quan đến xơ gan hay không. Điều này có thể áp dụng cho những người đã cai rượu thành công.