Tìm hiểu chung
Thiếu máu do thiếu vitamin là bệnh gì?
Thiếu máu do thiếu vitamin là bệnh gây ra do thiếu một số vitamin cần thiết hoặc chất được sử dụng để sản xuất các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Vitamin B6, vitamin B12, folate (hay vitamin B9) và vitamin C đều có một chức năng quan trọng là tạo ra các tế bào máu hồng cầu cần thiết cho việc cung cấp oxy đến các tế bào khắp cơ thể.
Ngoài ra, thiếu máu do thiếu vitamin có thể xảy ra nếu cơ thể bạn có vấn đề về hấp thụ hoặc xử lý các loại vitamin.
Các nguyên nhân khác của bệnh thiếu máu do thiếu vitamin bao gồm thiếu sắt, các bệnh về máu. Vì vậy, bạn phải nhanh chóng được bác sĩ chẩn đoán và điều trị bệnh thiếu máu. Thiếu máu do thiếu vitamin thường có thể được điều trị bằng việc bổ sung vitamin và thay đổi chế độ ăn uống.
Triệu chứng thường gặp
Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh thiếu máu do thiếu vitamin là gì?
Các triệu chứng thường gặp của bệnh thiếu máu do thiếu vitamin là:
- Mệt mỏi;
- Khó thở ;
- Chóng mặt;
- Da nhợt nhạt hoặc vàng;
- Nhịp tim không đều;
- Sụt cân;
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay và bàn chân;
- Yếu cơ;
- Thay đổi tính cách;
- Chuyển động không ổn định;
- Nhầm lẫn, hay quên.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân nào gây ra bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Thiếu vitamin hoặc chất cần thiết cho việc tạo ra các tế bào hồng cầu là nguyên nhân chính gây ra bệnh thiếu máu do thiếu vitamin. Bên cạnh đó, bệnh thiếu máu do thiếu vitamin có thể xuất hiện khi cơ thể của bạn không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng đúng cách từ các loại thực phẩm.
Bệnh thiếu máu do thiếu vitamin B6
Quá trìnhsản xuất hemoglobin yêu cầu phải có vitamin B6. Hemoglobin là protein trong các tế bào hồng cầu cần thiết để mang oxy khắp cơ thể. Thiếu máu do thiếu vitamin này xảy ra thường xuyên nhất là khi bạn không ăn đủ thực phẩm giàu vitamin B6, chẳng hạn như ngũ cốc, đậu, chuối, hạt, thịt, gia cầm, cá và một số loại rau củ quả.
Thiếu vitamin B6 cũng có thể được gây ra bởi một số thuốc bao gồm Nydrazid® (isoniazid) được sử dụng để điều trị bệnh lao và L-DOPA để điều trị bệnh Parkinson và các tình trạng thần kinh khác.
Bệnh thiếu máu do thiếu folate
Folate (còn được gọi là vitamin B-9) là một chất dinh dưỡng được tìm thấy chủ yếu trong trái cây và rau xanh.
Có vấn đề về hấp thụ folate từ thực phẩm cũng có thể dẫn đến sự thiếu hụt chất này.
Hầu hết chất dinh dưỡng từ thực phẩm được hấp thu ở ruột non. Vì vậy, những người bị bệnh ở ruột non có thể khó hấp thụ folate hoặc dạng tổng hợp của axit folic.
Rượu làm giảm sự hấp thu folate, do đó uống quá nhiều rượu có thể dẫn đến sự thiếu hụt chất này.
Vài loại thuốc, chẳng hạn như một số loại thuốc chống động kinh, có thể cản trở sự hấp thu chất dinh dưỡng này. Phụ nữ có thai và cho con bú cần nhiều folate. Người trải qua lọc máu do bệnh thận cũng có thể bị thiếu máu.
Thiếu máu do thiếu vitamin B12
Chế độ ăn uống
Vitamin B12 có trong thịt, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa. Những người không ăn đủ các loại thực phẩm này, như ăn chay, có nguy cơ thiếu máu do thiếu vitamin.
Rượu có thể cản trở sự hấp thu vitamin B12, nên người nghiện rượu có nguy cơ cao mắc bệnh này.
Rối loạn đường ruột hay tiêu hóa
Các tình trạng như bệnh Crohn và bệnh celiac có thể cản trở khả năng hấp thu vitamin B12 của cơ thể.
Người lớn tuổi cũng có thể mắc tình trạng thiếu axit dịch vị (khi cơ thể không sản xuất đủ axit dạ dày để phóng thích vitamin B12 trong thực phẩm cho ruột hấp thu).
Phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân cũng có thể gây thiếu máu do thiếu vitamin dạng này.
Thiếu máu ác tính
Để hấp thu vitamin B12, chất dinh dưỡng phải được kết hợp với một protein được sản xuất trong dạ dày gọi là yếu tố nội tại. Trong thiếu máu ác tính, hệ miễn dịch tự kích hoạt và phá hủy các tế bào dạ dày sản xuất yếu tố nội tại. Vitamin B12 không được hấp thu và sẽ dẫn đến thiếu máu.
Thiếu máu do thiếu vitamin C
Thiếu vitamin C có thể xảy ra nếu bạn không nhận được đủ vitamin C từ các loại thực phẩm. Thiếu vitamin C cũng có thể xảy ra bởi một tác nhân nào đó làm suy yếu khả năng hấp thu vitamin C từ thực phẩm, ví dụ như thuốc làm suy yếu khả năng hấp thu vitamin C của cơ thể.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Bệnh thiếu máu do thiếu vitamin là tình trạng rất thường gặp và có thể ảnh hưởng mọi người trong mọi lứa tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Có rất nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh thiếu máu do thiếu vitamin, chẳng hạn như:
- Chế độ ăn uống chứa ít hoặc không có nguồn vitamin tự nhiên trong thực phẩm;
- Bạn đang mang thai;
- Bạn có vấn đề về đường ruột hoặc tình trạng sức khỏe khác;
- Bạn lạm dụng rượu;
- Bạn dùng vài loại thuốc.
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Bác sĩ sẽ xét nghiệm máu để chẩn đoán bệnh. Bên cạnh đó, các xét nghiệm bổ sung cho tình trạng thiếu B-12 bao gồm:
- Xét nghiệm tìm kháng thể;
- Xét nghiệm axit methylmalonic. Nồng độ chất này cao hơn ở những người bị thiếu vitamin B-12;
- Xét nghiệm Schilling.
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Điều trị thiếu máu do thiếu vitamin thường liên quan đến việc cải thiện chế độ ăn uống bao gồm các loại thực phẩm giàu vitamin mà bạn đang thiếu. Bạn cũng có thể uống bổ sung vitamin bằng đường uống hoặc tiêm trong trường hợp nghiêm trọng.
Trong khi đó, bổ sung vitamin hoặc thuốc tiêm có thể gia tăng các tế bào hồng cầu. Những người bị thiếu máu ác tính sẽ phải tiêm vitamin B12 trong suốt phần đời còn lại.
Trong mọi trường hợp, một khi cơ thể bắt đầu nhận được đủ lượng vitamin cần thiết, tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin sẽ thuyên giảm chỉ trong vài tuần.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh thiếu máu do thiếu vitamin?
Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:
- Có chế độ ăn uống lành mạnh;
- Xem xét sử dụng viên uống đa vitamin;
- Không hút thuốc;
- Uống rượu vừa phải.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.