Điện cơ là gì?
Điện cơ (Electromyography – EMG) là một kỹ thuật chẩn đoán để xác định sức mạnh của cơ và các tế bào thần kinh điều khiển chúng (các tế bào thần kinh vận động – motor neurons).
Hình: Điện cơ
Tế bào thần kinh vận động dẫn truyền các tín hiệu điện gây ra sự co cơ. Bản ghi điện cơ là sự phiên dịch các tín hiệu này thành biểu đồ, âm thanh hay các giá trị bằng số mà các chuyên gia sẽ đọc được.
Điện cơ sử dụng các thiết bị rất nhỏ gọi là các điện cực (electrodes) để dẫn truyền hay để phát hiện các tín hiệu điện này.
Khi đo điện cơ, bác sĩ sẽ dùng điện cực bằng kim châm trực tiếp vào bắp cơ để ghi lại hoạt động điện của cơ đó.
Khảo sát dẫn truyền dây thần kinh, một phần khác của điện cơ, là kỹ thuật sử dụng các điện cực gắn lên da (điện cực bề mặt) để đo tốc độ và khoảng cách của các tín hiệu dẫn truyền giữa hai hay nhiều điểm.
Xem thêm Khảo sát dẫn truyền dây thần kinh .Kết quả điện cơ có thể cho thấy các bất thường thần kinh, bất thường về cơ, hay bất thường dẫn truyền của nơi tiếp xúc thần kinh và cơ.
Tại sao phải đo điện cơ?
Bác sĩ có thể chỉ định đo điện cơ nếu bạn có những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn thần kinh hay cơ. Ví dụ:
- Cảm giác châm chích ở da.
- Cảm giác tê cứng.
- Yếu cơ.
- Đau cơ hay vọp bẻ.
- Một số kiểu đau chân tay.
Kết quả điện cơ thường cần thiết để xác định chẩn đoán hoặc loại trừ một số bệnh như:
- Các bệnh lý cơ như loạn dưỡng cơ hoặc viêm đa cơ.
- Các bệnh ảnh hưởng đến nơi tiếp nối thần kinh – cơ như bệnh nhược cơ.
- Các rối loạn thần kinh ngoài tủy sống (thần kinh ngoại biên) như hội chứng ống cổ tay hoặc bệnh thần kinh ngoại biên.
- Các rối loạn ảnh hưởng đến tế bào thần kinh vận động của não hay tủy sống như xơ cứng cột bên teo cơ hoặc viêm tủy xám (polio).
- Các rối loạn của rễ thần kinh trong bệnh thoát vị đĩa đệm.
Nguy cơ khi đo điện cơ
Điện cơ là một kỹ thuật có yếu tố nguy cơ thấp và hiếm khi xảy ra biến chứng. Có nguy cơ rất nhỏ chảy máu, nhiễm trùng và tổn thương nơi kim châm.
Khi kiểm tra cơ thành ngực bằng điện cơ kim có nguy cơ rất thấp gây ra tràn khí màng phổi và gây xẹp phổi.
Chuẩn bị như thế nào khi đo điện cơ?
Các bác sĩ chuyên khoa nội thần kinh thực hiện đo điện cơ cho bạn sẽ cần biết nếu bạn có các bệnh lý khác kèm theo. Hãy nói với bác sĩ hay các nhân viên trong phòng điện cơ nếu bạn:
- Có máy điều hòa nhịp tim hay bất kỳ các dụng cụ điện nào khác.
- Đang điều trị thiếu máu.
- Có chứng máu khó đông hay rối loạn đông máu gây chảy máu kéo dài.
Những câu hỏi
Khi bạn có lịch đo điện cơ, bạn nên hỏi trước:
- Khi nào tôi cần phải có mặt?
- Phòng điện cơ nằm ở đâu và đường nào đến đó (trong bệnh viện hay phòng khám)?
- Tôi có cần phải ngưng thuốc hay uống thêm thuốc trước khi đo điện cơ không?
- Có thể có bạn hay người thân ở lại với tôi trong lúc đo điện cơ được không?
Tắm
Tắm nhanh trước khi đo điện cơ để loại bỏ chất nhờn trên da. Không bôi các loại dầu hay kem trước khi đo điện cơ.
Bạn có thể mong đợi điều gì khi đo điện cơ?
Để chuẩn bị đo điện cơ bạn sẽ thay áo choàng bệnh viện và nằm trên bàn đo. Các giải thích sau đây có thể giúp bạn hiểu thêm về những gì sẽ xảy ra trong quá trình đo điện cơ:
- Điện cực: Bác sĩ hay kỹ thuật viên sẽ đặt các điện cực lên da bạn ở các vị trí khác nhau tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn. Hoặc bác sĩ sẽ châm kim ở các vị trí khác nhau tùy theo triệu chứng của bạn.
- Cảm giác: Các điện cực còn dẫn truyền các tín hiệu điện rất nhỏ tại thời điểm mà bạn cảm thấy đau nhói hay co thắt. Điện cực kim có thể làm bạn đau hay khó chịu và nó thường hết đi nhanh ngay sau khi rút kim ra.
Nếu bạn khó chịu hay đau bạn có thể nói với bác sĩ nghỉ một chút trong lúc đo điện cơ.
- Hướng dẫn: Trong khi đo điện cơ kim bác sĩ sẽ đánh giá những nơi có điện thế tự phát khi cơ ở trạng thái nghỉ – hoạt động điện này sẽ không thấy ở các cơ khỏe mạnh, và mức độ hoạt động khi bạn thực hiện co cơ.
Bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn thư giãn và co cơ ở những thời điểm thích hợp. Tùy thuộc vào những cơ và dây thần kinh được khảo sát bác sĩ có thể yêu cầu bạn thay đổi tư thế trong khi đo điện cơ.
Sau khi đo điện cơ
Bạn có thể hơi tăng thân nhiệt, có thể có những vết bầm tím nơi châm kim. Những vết bầm này sẽ mờ dần sau vài ngày. Nếu nó tồn tại dai dẳng hãy liên hệ với bác sĩ của bạn.
Kết quả đo điện cơ
Bác sĩ sẽ phân tích kết quả khảo sát của bạn và đưa ra bản kết quả. Bác sĩ của bạn hoặc bác sĩ chỉ định sẽ trao đổi kết quả với bạn ở lần khám tiếp theo.
Tài liệu tham khảo
http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/electroconvulsive-therapy/basics/definition/PRC-20014183