Xét nghiệm huyết sắc tố A1C cho phép bác sĩ kiểm tra nồng độ đường trong 2–3 tháng và có thể là công cụ hữu ích trong việc đánh giá hiệu quả kế hoạch điều trị.
Xét nghiệm huyết sắc tố A1C là gì?
Bệnh nhân tiểu đường trước đây chỉ phụ thuộc vào xét nghiệm nước tiểu hoặc máy đo đường huyết ngón tay để đo lượng đường trong máu. Những xét nghiệm này thường chính xác, nhưng chỉ vào thời điểm đo.
Để đo lường đường huyết một cách tổng quát, chúng rất hạn chế, vì đường trong máu có thể khác nhau tùy thuộc vào thời gian trong ngày, mức độ hoạt động, thậm chí theo những thay đổi hormone. Một số người có thể có đường huyết cao vào 3 giờ sáng và lúc này họ hoàn toàn không biết gì cả.
Xét nghiệm A1C là một công cụ quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường. Xét nghiệm A1C nhằm đo đường huyết trung bình trong 2–3 tháng qua. Vì vậy, ngay cả khi nếu kết quả xét nghiệm đường huyết lúc đói là cao, lượng đường huyết tổng thể của bạn vẫn có thể bình thường hoặc ngược lại.
Kết quả xét nghiệm đường huyết lúc đói bình thường có thể không loại trừ khả năng mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Đây là lý do tại sao xét nghiệm A1C hiện nay đang được sử dụng để chẩn đoán và tầm soát tiền tiểu đường. Bởi vì xét nghiệm không yêu cầu nhịn đói nên có thể thực hiện như một phần của tầm soát máu tổng thể.
A1C đo lường gì?
A1C đo lượng huyết sắc tố gắn đường trong máu. Huyết sắc tố là một protein được tìm thấy trong hồng cầu vận chuyển oxy cho cơ thể. Các tế bào mang huyết sắc tố liên tục chết đi và tái sinh, nhưng chúng có tuổi thọ khoảng ba tháng.
Huyết sắc tố gắn đường (đường hóa), do đó kết quả ghi lại lượng đường gắn với huyết sắc tố của bạn cũng kéo dài khoảng ba tháng. Nếu có quá nhiều đường gắn vào tế bào mang huyết sắc tố, bạn sẽ có kết quả A1C cao. Nếu lượng đường là bình thường, kết quả A1C của bạn sẽ bình thường.
Tại sao bạn cần phải xét nghiệm?
Lý do các xét nghiệm có hiệu quả là do tuổi thọ của tế bào huyết sắc tố. Đường huyết trong tuần trước hoặc tháng trước là cao, nhưng bây giờ là bình thường. Huyết sắc tố sẽ mang theo “dữ liệu” đường huyết cao của tuần trước ở dạng nhiều A1C trong máu. Lượng đường gắn vào huyết sắc tố trong suốt ba tháng qua vẫn sẽ được ghi lại bởi xét nghiệm này, vì các tế bào sống được khoảng ba tháng.
Xét nghiệm A1C cho thấy lượng đường huyết trung bình trong ba tháng qua. Nó không chính xác cho bất kỳ ngày nào, nhưng nó giúp bác sĩ hình dung bạn đã kiểm soát đường huyết thời gian qua như thế nào.
Các con số có ý nghĩa gì?
Một người không phải bệnh nhân tiểu đường sẽ có khoảng 5% huyết sắc tố đường hóa. Điều này có nghĩa rằng nếu A1C của bạn dưới 5,7%, bạn không phải lo lắng.
- Mức A1C bình thường là dưới 5,7%
- 6,5% hoặc cao hơn gợi ý bệnh tiểu đường
- 5,7–6,4% là tiền tiểu đường.
Để giám sát đường huyết chung của bạn, bạn nên xét nghiệm A1C ít nhất hai lần một năm.
Bất cứ ai từng bị tiểu đường đều biết rằng xét nghiệm A1C đã không đáng tin cậy cho đến gần đây. Trong quá khứ, nhiều loại xét nghiệm A1C khác nhau đã cho ra kết quả khác nhau tùy thuộc vào phòng thí nghiệm phân tích chúng. Nhà sản xuất bây giờ phải chứng minh rằng xét nghiệm của họ phù hợp với những bệnh nhân nằm trong nhóm đa số khi nghiên cứu bệnh tiểu đường.
Độ chính xác của A1C hoặc kiểm tra đường huyết là tương đối. Kết quả xét nghiệm A1C có thể cao hoặc thấp hơn 0,5% so với tỷ lệ thực tế. Điều đó có nghĩa là nếu A1C của bạn là 6, nó có thể dao động từ 5,5–6,5. Một số người có thể có kết quả đường huyết báo hiệu bệnh tiểu đường, trong khi kết quả A1C là bình thường hoặc ngược lại. Trước khi chẩn đoán bệnh tiểu đường, bác sĩ nên lặp lại các xét nghiệm.
Một số người thậm chí có thể có kết quả sai nếu họ bị thiếu máu nặng, bị suy thận hoặc có bệnh gan. Nguồn gốc chủng tộc cũng có thể ảnh hưởng đến xét nghiệm. Người dân châu Phi, Địa Trung Hải, hay người gốc Đông Nam Á có thể có loại huyết sắc tố ít phổ biến có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm A1C.
Phải làm gì nếu kết quả A1C của bạn cao?
Nếu bạn đang ở trong giai đoạn đầu của tiểu đường, những thay đổi nhỏ trong lối sống có thể tạo ra sự khác biệt lớn và thậm chí đảo ngược kết quả bệnh tiểu đường. Giảm vài cân hoặc bắt đầu một chương trình tập thể dục có thể chuyển bạn sang phía không bị tiểu đường.
Đối với những người đã có tiền tiểu đường hoặc bị tiểu đường trong một thời gian dài, kết quả A1C lên cao là dấu hiệu cho thấy bạn cần bắt đầu dùng thuốc hoặc thay đổi những thuốc bạn đang dùng. Bạn cũng có thể thay đổi lối sống khác và theo dõi đường huyết hàng ngày chặt chẽ hơn.