Phương pháp xét nghiệm rubella chính xác

Việc xét nghiệm rubella có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong công tác phòng ngừa và ngăn chặn bệnh lây lan trong cộng đồng.

Rubella là gì?

Rubella còn có tên gọi khác là bệnh sởi Đức. Với đa số mọi người, nó không phải là bệnh hiểm nghèo, chỉ gây sốt nhẹ và phát ban. Tình hình sẽ khá hơn và bệnh tự khỏi sau vài ngày. Ngày nay, hầu hết trẻ em đã được tiêm phòng rubella bằng loại vaccine MMR (vaccine 3 trong 1 ngừa được bệnh sởi-quai bị-rubella) hoặc vaccine MMRV (vaccine 4 trong 1 ngừa được sởi-quai bị-rubella-thủy đậu).

Tuy nhiên, đối với phụ nữ mang thai, những rủi ro mà bệnh rubella mang lại cho thai nhi cũng như em bé mới sinh có thể rất nghiêm trọng. Đặc biệt là khi người mẹ bị nhiễm rubella trong 3, 4 tháng đầu của thai kỳ. Em bé dễ bị sinh non và khi sinh ra dễ gặp các vấn đề về mắt, thính giác, tim.

Triệu chứng của rubella

Tên gọi rubella có liên quan đến màu sắc đỏ hồng của những đốm phát ban – triệu chứng phổ biến của bệnh. Các triệu chứng thường xuất hiện trong khoảng 14-21 ngày kể từ sau khi nhiễm bệnh.

Ban đầu, ban phát trên mặt và lan đến tay chân, sẽ gây ngứa trong một số trường hợp. Vết ban mờ dần và biến mất sau 3-5 ngày.

Các triệu chứng khác bao gồm:

• Nghẹt mũi, chảy nước mũi
• Đau đầu
• Sốt nhẹ
• Mắt viêm, đỏ
• Viêm dây thần kinh
• Sưng hạch bạch huyết (ở cổ và hai tai)
• Đau khớp

Trên nguyên tắc, mọi lứa tuổi đều có khả năng mắc bệnh rubella. Người lớn tuổi bị nhiễm rubella sẽ gặp các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Xét nghiệm rubella

Những ai nên thực hiện xét nghiệm rubella?

• Các chị em phụ nữ dự định có con: Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy không có sự tồn tại của kháng thể thì người phụ nữ nên đi tiêm phòng rubella trước khi mang thai ít nhất 1 tháng
• Thai phụ: Người mẹ bị mắc bệnh rubella trong thai kỳ thì em bé sinh ra dễ bị hội chứng rubella bẩm sinh. Các trẻ này sẽ gặp một số khiếm khuyết như khiếm thính, chậm phát triển, đục thủy tinh thể, vấn đề về tim…
• Các trẻ mới sinh gặp những khiếm khuyết như trên cũng cần thực hiện xét nghiệm để xác định chắc chắn rằng có bị rubella hay không
• Bất cứ ai có triệu chứng của bệnh rubella
• Nhân viên y tế chưa từng tiêm phòng rubella hay chưa từng bị bệnh này
• Học sinh, sinh viên trước khi nhập học (trước khi hòa mình vào một môi trường mới đông đúc)

Quá trình xét nghiệm rubella

Kỹ thuật viên sẽ dùng kim để lấy mẫu máu từ tĩnh mạch ở cánh tay.

Mẫu máu được gửi đến phòng thí nghiệm.

Xét nghiệm máu được thực hiện để kiểm tra xem đương sự có kháng thể với virus rubella hay không. Kháng thể là một loại protein do hệ thống miễn dịch sản sinh ra, giúp cơ thể chống lại mầm bệnh xâm nhập từ môi trường bên ngoài, giúp chúng ta không bị bệnh. Mỗi loại kháng thể nhắm đến một loại mầm bệnh (vi trùng, virus) nhất định. Việc phân tích các loại kháng thể trong máu cung cấp được rất nhiều thông về khả năng miễn dịch của một cá nhân.

• Xét nghiệm IgM được thực hiện khi bác sĩ nghi ngờ một người bị mắc bệnh rubella. IgM (ImmunoglobulinM) là kháng thể đầu tiên xuất hiện, khi người bệnh lần đầu tiếp xúc với một kháng nguyên. IgM tồn tại 7-10 ngày trong cơ thể người lớn và tồn tại khoảng 1 năm trong cơ thể trẻ sơ sinh.
• Xét nghiệm IgG: IgG (ImmunoglobulinG) sẽ tồn tại trong máu suốt đời. Những người cần được biết chắc chắn rằng mình miễn dịch và không thể bị bệnh rubella (như nhân viên y tế, người hay đi du lịch, công tác xa, phụ nữ có ý định mang thai…) sẽ thực hiện xét nghiệm này để biết kết quả chính xác.

Thai phụ bị nghi ngờ mắc bệnh rubella cần thực hiện cả hai xét nghiệm. Em bé sau khi sinh cũng phải thực hiện đủ hai loại xét nghiệm IgM/IgG.

Kết quả xét nghiệm

Về kết quả xét nghiệm IgM

Kết quả xét nghiệm IgM dương tính có nghĩa là bạn có IgM trong máu, do gần đây bạn đã bị nhiễm bệnh (IgM là kháng thể đầu tiên xuất hiện, khi người bệnh lần đầu tiếp xúc với kháng nguyên). Tuy nhiên, vì rubella không phải là một bệnh thông thường nên xét nghiệm có khả năng cho kết quả dương tính giả. Nguyên nhân đằng sau kết quả dương tính giả có lẽ là do bạn bị nhiễm một loại virus nào đó khác, hoặc xét nghiệm đang phản ứng với các protein khác trong máu. Để xác nhận kết quả này thì cần thực hiện thêm nhiều xét nghiệm khác.

Xét nghiệm IgM âm tính thường có nghĩa là bạn không bị nhiễm bệnh. Nhưng người có hệ thống miễn dịch yếu (người nhiễm HIV hoặc đang dùng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch) cũng dễ bị nhiễm bệnh mà không thể tạo ra đủ kháng thể để được nhận diện trong xét nghiệm.

Về kết quả xét nghiệm IgG

• Kết quả xét nghiệm IgG dương tính từ 1.0 trở lên: Bạn có kháng thể rubella trong máu và miễn nhiễm với mầm bệnh trong tương lai.
• Kết quả xét nghiệm IgG âm tính thấp hơn hoặc bằng 0.7: Bạn có quá ít kháng thể để miễn dịch với mầm bệnh, nếu có thì cũng không thể được phát hiện qua xét nghiệm.
• Kết quả xét nghiệm IgG khoảng 0.8 hoặc 0.9: Điều này có nghĩa là bạn vừa tiêm vaccine và kháng thể chưa xuất hiện trong máu. Bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện xét nghiệm lại.

Em bé không thể nhận được kháng thể IgM từ người mẹ. Cho nên, nếu trẻ sơ sinh có kết quả xét nghiệm dương tính thì tức là trẻ đã bị nhiễm bệnh từ trong bụng mẹ hoặc ngay lúc mới chào đời. Kháng thể IgG của người mẹ, trái lại, có khả năng bảo vệ em bé từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khoảng vài tháng sau sinh.